प्रतिनिधी सिद्धार्थ दहागावकर
विजयादशमी हा दरवर्षी नवरात्रीच्या शेवटी साजरा केला जाणारा एक प्रमुख हिंदू सण आहे. हा सण रावणाला पराभूत करणाऱ्या भगवान रामाच्या विजयाचे आणि महिषासुराचा वध करणाऱ्या देवी दुर्गेच्या विजयाचे स्मरण करतो.
नवरात्री नंतर दसरा. विजयादशमी ही रावणाला पराभूत करणाऱ्याच्या स्मरणार्थ साजरी केली जाते, ज्याच्याकडे दहा डोकी होती. हा सण दहा डोकी जिंकणाऱ्याच्या स्मरणार्थ साजरा केला जातो.
विजया म्हणजे विजय, दशमी म्हणजे दहा डोकींवरील.
हे दहा काय आहे? असे म्हटले जाते की रावणाला दहा डोकी होती. एक डोकी कापल्याने दुसरे डोकी वाढत असे आणि रावण कधीही मरत नसे. फक्त भगवान श्री रामांकडे रावणाला मारण्याचे साधन होते आणि रामाने रावणाचा अंत केला. या घटनेची आठवण म्हणून पारंपारिकपणे दसरा साजरा केला जातो.
रावण अजूनही जिवंत आहे का?
आहे! मग ते दरवर्षी ते जाळतात पण ते मरत नाही. तो कसा मरेल? रावणाचा अर्थ काय आहे आणि त्याचे स्वरूप काय आहे?
रावण म्हणजे रडवणारा, दुःख देणारा. आपण का दुःखी होतो? आपण कधी दुःखी होतो? जर आपले मन आपल्या नियंत्रणाखाली असेल तर आपण या दुःखापासून मुक्त होऊ शकतो.
मन नियंत्रणात आहे, म्हणजेच मन शांत आहे, मन एकाग्र आहे.
मन कसे नियंत्रित होईल?
श्रीमद्भगवद्गीतेत भगवंतांनी स्पष्ट केले आहे.
श्रीमद्भगवद्गीता अध्याय ३ श्लोक क्रमांक ४२ मध्ये श्री भगवानुवाच इंद्रियाणी पराण्यहुरिंद्रियभ्यः परम मनः। मनसस्तु परा बुद्धिर्यो बुद्धेह परस्तु स.
असे म्हटले जाते की इंद्रिये खूप शक्तिशाली आहेत, मन इंद्रियांपेक्षा श्रेष्ठ आहे, बुद्धी मनापेक्षा श्रेष्ठ आहे, परंतु परमात्मा बुद्धीपेक्षा श्रेष्ठ आहे.
मन चंचल आहे आणि इकडे तिकडे भटकत राहते. हे मन प्रत्येक इंद्रियेत जाते. केवळ बुद्धी या मनावर कसे नियंत्रण ठेवू शकते? ज्ञानाद्वारे! ज्ञान देणारा या जगात येतो आणि आपल्याला त्या सत्याचे ज्ञान देतो जे आपण मानव जन्म आणि मृत्युच्या चक्रात असल्याने विसरलो होतो.
श्रीमद्भगवद्गीतेच्या या श्लोकानुसार, अध्याय ४/७ –
यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत |
अभ्युत्थानमधर्मस्य तदात्मानम सृजाम्याहम् ||
म्हणजे जेव्हा जेव्हा धर्मात ऱ्हास होईल तेव्हा मी या वचनानुसार येईन, जेव्हा देव भौतिक स्वरूपात या जगात येईल आणि भौतिक स्वरूपात पिता, शिक्षक, सद्गुरु म्हणून भूमिका बजावेल. असेही गायले जाते, “दाता एक राम आहे, संपूर्ण जग भिकारी आहे.”
खरे ज्ञान ते आहे जे एक सत्य आहे, ज्याला “देव सत्य आहे.” “सत्यम शिवम सुंदरम” (रामाचे नाव सत्य आहे) असे म्हणतात.
जेव्हा तो भौतिक स्वरूपात या विश्वात येतो आणि व्यवहारात आपली भूमिका बजावतो, तेव्हा कोणतेही कर्म करताना त्याचे मन का डळमळत नाही? कारण त्याची बुद्धी ज्ञानाच्या अक्षय भांडाराने भरलेली आहे. तो त्या ज्ञानाने आपले कर्म करतो. त्याला कर्मांचे गुप्त कार्य माहित आहे. तो नेहमीच शिव आहे, म्हणून प्रत्येक कृती कल्याणकारी आणि पूजनीय आहे.
हा सण दहा डोक्यांवर विजय मिळवणाऱ्याचे स्मरण आहे. हा आत्मा अशा प्रकारे त्याच्या दुर्गुणांवर विजयी आहे.
आपण दहा डोक्यांवर का जाळतो? आपण शत्रूला जाळतो, नाही का? हे शरीर शत्रू आहे? शरीर शत्रू आहे. दसरा, हे दहा प्रकारचे देहधारी प्राणी आहेत. तो एकच पिता आहे. आणि हे दहा पिता दहा धर्मांचे आहेत. लोक म्हणतात की रावणाला जाळणे ही एक परंपरा आहे. हे देहधारी धार्मिक पिता आहेत. फक्त एकच पिता आहे जो आत्मभावनापूर्ण आहे. देव म्हणतो की देहभावनापूर्ण बसून रावणाला जाळतो.
मनुष्याचा सर्वात मोठा शत्रू म्हणजे देहभावना. माणसाचे पाच दुर्गुण – वासना, क्रोध, लोभ, आसक्ती, अहंकार आणि निसर्गातील पाच घटक – पृथ्वी, वायू, पाणी, अग्नी, आकाश – हे दहा डोक्यांवर गाढवासारखे दाखवले आहे. जर बुद्धीला काहीही समजले नाही, तर असे म्हटले जाते की तू गाढव आहेस.
रावण स्वतः रावणाला जाळतो.
शास्त्रांमध्ये असे दाखवले आहे की सर्व राक्षसांना ब्रह्माकडून आशीर्वाद मिळाला होता, पण या ब्रह्माला ते कोणी दिले? शिव हा संपूर्ण विश्वाचा एकच पिता आहे.
अर्धा कल्प रामराज्य आहे आणि अर्धा कल्प रावणराज्य आहे. रामराज्यात एका पित्याचे राज्य चालते आणि रावणराज्यात अनेक गुरूंचे राज्य चालते.
लवकरच या विश्वावर सत्ययुगाचे नवीन जग येईल आणि कलियुगाचे जुने जग निघून जाईल.
अधिक जाणून घेण्यासाठी भेट द्या
आध्यात्मिक विश्वविद्यालय, दिल्ली
फोन नं (0)9891370007,(0)9311161007
आध्यात्मिक विश्वविद्यालय, फर्रुखाबाद 209625
5/26 ए सिकततरबाग ( उ.प्र.)
(0)9335683627(0)9(721622053
Visit us at-www.pbks.info
Email- a1spirituall@gmail.com
Youtube-AIVV
