श्री गणेश मुर्तिचा आध्यात्मिक अर्थ – श्रीमद् भगवत गीता द्वारा…

159

मुख्य संपादक प्रशांत शाहा:

प्रथम पुजेचा मानकरी  गणपतीच  का? कारण  सत्ययुगाच्या  ही पुर्वि सुष्टी सुरुवातीला, कृष्ण नावाच्या एका लहान मुलाला पिंपळाच्या पानावर समुद्रात  तरंगताना दाखवले आहे. सुष्टीच्या सुरुवातीला, पहिल्या पानावर कृष्ण दिसतो आणि तिथे गणेश आहे, म्हणून एक श्लोक देखील आहे, अध्याय ११/३८
त्वमादिदेव: पुरुष: पुराणस्त्वमस्य विश्वस्य परम निधानम्। वेत्त असि वेद्यं च परंमचधाम त्वया ततम् जग अनंत रूप.
अर्थ: तू मूळ देव आहेस. प्राचीन पुरूष होय तू या जगाचा परम आश्चर्य आहेस आणि जाणणारा आहेस आणि जाणण्यास पात्र आहेस. हे अनंत रूप, जग तुझ्यामुळे पसरले आहे.


श्री गणेश –   श्री अर्थात श्रेष्ठ .गण म्हणजे समूह . संघटन याला गण म्हणतात. मुखिया म्हणजे समूहाचा प्रमुख. गणेशजींना स्वर्गातील देव-देवतांमध्ये देव-देवतांच्या पहिल्या गटाचे प्रमुख मानले जाते, देवांचा स्वामी.
बाहू – त्यांना चार हात दाखवले आहे. गणेशजी हा आत्मा आहे जो चार ही युगांमध्ये फिरतो. चार हात चार युगांचे प्रतीक दर्शवितात, सत्ययुग, त्रेतायुग, द्वापरयुग, कलियुग. आणि चार हातांचे प्रतीक स्वस्तिक आहे, ज्याची चारही बाजु समान कालावधीचे आहेत, १२५०, १२५० ,१२५०,१२५० वर्षे जनु चार हातच म्हणून दाखवली आहेत, म्हणून गणेश स्वस्तिकामध्ये बसलेले आहे. गणेशजी ची मुर्ति बसलेली दाखवली आहेत चित्रांमध्ये,
ते १९६८ पासून पुरुषार्थात बसलेले दाखवले आहेत (विष्णूजी उभे असल्याचे दाखवले आहेत पुरुषार्थात)
स्वस्तिक म्हणजे  गणेशजी  भुजांची यादगार जणु
एकवीसच का ! —  गणेशजीला नैवेद्य २१ मोदकाचा,२१ सच लाडु,२१ सच दुर्वा, २१ वी सच  का ?? २२,२५,२० का नाही ??? कारण संपुर्न सुष्टि चक्र ५००० वर्षाचे चार युग सतयुग त्रेतायुग मिऴुन २१ जन्म स्वर्ग म्हणजेच जिवनमुक्ति रामराज्य ची यादगार  ज्याची स्थापना स्वयं ईश्वर करतो. म्हणुन गणेशजी ला २१ आकड़ा प्रिय ., ६३ जन्म द्वापर युग कलियुग रावन राज्य  असे ८४ जन्माचे सुष्टि चक्राचे नाटक. श्री गणेश जी बुद्धि ची देवता म्हणुन सुद्धा पुजनिय त्यांच्याच बुद्धि मध्ये सुष्टिची स्थापना पालना आणि विनाश चे ज्ञान भरलेले आहे  यांचे प्रतिकात्मक चित्रकारने  तिन दुर्वा चित्रित केलेले आहे .
त्यांच्या शरीराचे वर्णन बघुया
कपाळ – गणेशजी ला हत्तीच्या रूपात महारथी म्हटले जाते. हत्ती हा सर्व प्राण्यांमध्ये सर्वात बुद्धिमान प्राणी आहे. हत्तीचे प्रतीक रुंद कपाळ आहे. हत्तीचे कपाळ खूप रुंद आहे. गणेशजींचे डोके पूर्वी विचार करणाऱ्या आणि मंथन करणाऱ्या माणसासारखे होते. ते बुद्धीने खूप बलवान आहेत, म्हणून कपाळ मोठे दाखवले आहे, ते अफाट बुद्धीचे प्रतीक आहे, म्हणजेच बुद्धीचे प्रतिनिधित्व करणारे पोट मोठे आहे. या पृथ्वीवर त्याच्याइतकी बुद्धी असलेला दुसरा कोणीही नाही. मेंदू मोठा आहे. तो त्याच्या मेंदूचा खूप वापर करतो. श्रीमद्भागवत गीता अध्याय ३/४२ बुद्धे: परसस्तु सह:, माझ्यावर विश्वास ठेवा, बुद्धी ही बुद्धीची देणगी आहे, ती अफाट ज्ञानाने परिपूर्ण आहे, जो ज्ञानाच्या सामर्थ्याने अडथळे दूर करतो, त्याची पूजा सर्वप्रथम विघ्नहर्ता म्हणून केली जाते.
कान – कान मोठे दाखवले जातात. का? मोठे कान का दाखवले जातात, श्रीमद्भागवत गीता अध्याय ४/७ यदा यदा हि धर्मस्य — त्यानुसार, भगवान विश्वनाथ या सृष्टीवर भौतिक स्वरूपात येतात आणि सृष्टीचे रहस्य सांगतात, ते सुष्टिचा आदि, मध्य आणि अंताचे ज्ञान सांगतात, श्रीमद्भागवत गीता जे काही आहे ते सर्व प्रथम त्यांचेच कान ऐकतात आणि इतर कोणाचेही काहीही ऐकत नाहीत.  ते फक्त एकाच देवाचे ऐकतात.ते खूप ज्ञान ऐकतात.
नाक – लांब सोंड म्हणजे नाक खूप लांब आहे, वास घेण्याची भावना खूप तीक्ष्ण आहे, ते विवेक शक्तीचे लक्षण असल्याचे म्हटले जाते. विवेकी शक्ती खूप जास्त आहे.
मूषक/उंदीर – त्यांचे वाहन उंदीर असल्याचे दाखवले आहे, जो एक लहान प्राणी आहे, तर हत्ती एक मोठा प्राणी आहे. गणेश हत्तीप्रमाणे एका लहान मुषकावर स्वार होताना दाखवले आहे. ज्ञानात असे काही आत्मे उदयास येतात, जे आतून जमीन (घर) पोकळ करतात. घुस हे त्या आत्म्यांचे लक्षण आहे.
विघ्नहर्ता ,सुखकर्ता ,दुखहर्ता -ईशवराने सांगितले कामाच्या आधारे नावे दिली जातात.
आरती-   सुखकर्ता दुखहर्ता वार्ता विघ्नाची नुरवी पुरवी प्रेम क्रुपा जयाची , सर्वागि सुंदर उटी शेंदुराची कंठी झऴके माऴ मुक्ता फऴाची .
गणेशजींची आरती केली जाते, ते सुख देणारे, दुःख दूर करणारे, अडथळे नष्ट करणारे आहेत…  विघ्नहर्ता म्हणजे अडथळे दूर करणारा! श्रीगणेश अडथळे कसे दूर करतो ? सुखकर्ता दुखहर्ता  कसा बर !  सुखकर्ता म्हणजे सुख देनारा आनंद देणारा. दुःखहर्ता म्हणजे दुःख दूर करणारा. देव आनंद देतो. देव कोणत्या प्रकारचे सुख देतो? तो या भौतिक जगाच्या तात्पुरत्या सुखाचा दाता नाही जो निसर्गाच्या पाच घटकांपासून मिळनारा आनंद नाशवंत आहे.जो आपल्याला इंद्रियांमध्ये अडकवतो जो वेदनादायक आहे आणि पाच विकारांना जन्म देतो. तो अतिइंद्रिय आनंद देतो; तो इंद्रियांच्या परेचा आनंद देणारा आहे. त्याचीही स्तुती केली जाते; जर तुम्हाला अतिइंद्रिय आनंदाबद्दल विचारायचे असेल, तर गोप आणि गोपिकाना विचारा ज्यांनि ईशवराशी प्रत्यक्ष संबंध जोड़लें
ईश्वर या सुष्टि वर क्षेत्रों आती आपनास आपन कोण आणि तो कोण  यांचे ज्ञान देतो  ज्ञानानेच गति सद्गति होते आणि कल्याणी गुह्य गति कऴते तेवहा सालेचा कर्म सुकर्म होतात.
या दिवशी, आपण भगवान गणेशाची पूजा करूया आणि त्यांच्या गुणांना आपल्या जीवनात अंगीकारू या. आपण भगवान गणेशाच्या शिकवणी आपल्या जीवनात लागू करूया आणि यशस्वी आणि आनंदी जीवन जगूया.
सर्वांना आशीर्वाद मिळो.
आध्यात्मिक विश्व विद्यालय ,चंद्रपुर.
9311161007
तर्फे
सौ वर्षा दिलीपराव मदनकर चंद्रपुर
9834264947