नागपूर : तिरपुडे कॉलेज ऑफ सोशल वर्कच्या बाल मार्गदर्शन आणि विद्यार्थी समुपदेशन केंद्र आणि एस.एफ.एस. हायस्कूल व कनिष्ठ महाविद्यालय यांच्या संयुक्त विद्यमाने शिक्षणावर महामारीचा प्रभाव आणि संभाव्य उपाय योजना या विषयावर चर्चासत्राचे आयोजन केले होते. या चर्चासत्रात शहरातील 13 नामवंत शाळांमधील सुमारे 135 शिक्षक उपस्थित होते. अध्यक्षस्थानी T.C.S.W. च्या कार्यकारी प्राचार्या – डॉ. स्वाती धर्माधिकारी होत्या तर क्रांतिकारी शिक्षणतज्ज्ञ, मॉडर्न स्कूल, NACRT, नागपूरच्या संस्थापक व संचालिका – नीरू कपाई या प्रमुख पाहुण्या होत्या तसेच प्रख्यात मानसोपचार तज्ज्ञ – डॉ शैलेश पानगावकर हे कार्यक्रमास प्रमुख मार्गदर्शक म्हणून लाभले.या सोबतच S.F.S शाळेचे चे व्यवस्थापक. शाळा – Rev.Fr. अँथनी डिसोझा, कोर्स कोऑर्डिनेटर – डॉ. शिल्पा पुराणिक, अॅडव्हान्स्ड डिप्लोमा इन कौन्सिलिंगच्या समन्वयक – सुश्री शिल्पा जिभेनकर, S.F.S च्या पर्यवेक्षक. – जितेंद्र सुहम, डॉ. दीपाली पानगावकर आदी मान्यवर उपस्थित होते. कार्यक्रमाची सुरुवात मान्यवरांच्या हस्ते दीपप्रज्वलनाने झाली. सर्व उपस्थितांनी प्रसिद्ध मानसशास्त्रज्ञ व मोटिव्हेशनल स्पीकर स्व. श्री अमर दामले यांना श्रद्धांजली अर्पण केली.
चर्चासत्राची सुरुवात करून डॉ. पुराणिक यांनी T.C.S.W च्या वतीने सर्वांचे स्वागत केले. आणि संस्थेची आणि त्यांच्या क्षेत्रकार्य प्रकल्प C.G.S.C.C बद्दल थोडक्यात माहिती दिली. ज्या अंतर्गत डिप्लोमा इन स्कूल कौन्सिलिंगचा कोर्स चालवला जात आहे. सेमिनारच्या उद्देशाची ओळख करून देताना त्यांनी नमूद केले की – ‘शिक्षक हे समाजाचे मार्गदर्शक आहेत जे प्रत्येक गोष्टीचा समतोल राखतात आणि कधीही टोकाचे नसतात.’ पुढील सत्र चर्चासत्राचे प्रमुख पाहुणे – नीरू कपाई यांनी घेतले, कोविड-19 हा एका रात्रीत गेम चेंजर कसा बनला तसेच लॉकडाऊनमध्ये जाहीर झालेल्या राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण (NEP) 2020 यावरही भर दिला . कोविड-19 चा विद्यार्थ्यांवर होणारा मानसिक परिणाम, कोविड नंतरचे शालेय शिक्षण – विद्यार्थ्यांमध्ये झालेले शैक्षणिक, वर्तणूक, भावनिक बदल, पालक, शिक्षक आणि विद्यार्थ्यांसाठी नवीन सामान्य, धोरणकर्त्यांसाठी महामारीनंतरची आव्हाने आणि त्यांची भूमिका, कोविड फोबिया, याविषयी सांगितले. नवीन समस्या आणि त्यासंबंधी नाविन्यपूर्ण उपाय या वर चर्चा केली. पुढे बोलताना त्या म्हणाल्या की, शैक्षणिक सहभाग हा शिकण्याच्या प्रक्रियेचा महत्त्वाचा भाग असला तरी कौशल्य विकास, तसेच जबाबदारी आणि जबाबदारीची कौशल्ये ही मुलांच्या सर्वांगीण विकासाची गुरुकिल्ली आहे.
पुढील दुसरे सत्र डॉ. पानगावकर यांनी घेतले. त्यांनी शिक्षकांचे वर्णन ‘पुढील पिढीसाठी थेरपिस्ट’ असे केले. या विषयावर बोलताना त्यांनी ‘विद्यार्थ्यांमध्ये महामारी नंतर बदललेले वर्तणुकीचे प्रकार’ आणि महामारीच्या परिस्थितीचा अतिसक्रिय आणि लाजाळू मुलावर कसा वेगळा परिणाम झाला आणि त्याशिवाय विलगिकरणाचा विद्यार्थ्यांच्या मानसिक विकासावर कसा परिणाम झाला आहे या वर प्रकाश टाकला. शिक्षण व्यवस्थेचे वर्णन त्यांनी एक परिसंस्था म्हणून केले. विद्यार्थ्यांना त्यांच्या योजनाबद्ध विकासासाठी नवीन आव्हाने स्विकारायला शिक्षकांनी एकत्रित, सहयोगी अध्यापन तंत्र कसे स्वीकारले पाहिजे याचे मार्गदर्शन केले. त्यांनी केवळ सेट शिफ्टिंगचे महत्त्वच सांगितले नाही तर एखाद्या व्यक्तीची आवड व्यसनाधीनतेमध्ये कसे बदलते आणि उलट जेव्हा ती गोष्ट त्याच्यावर हावी कसे होते ते समजावून सांगितले. त्यांनी ‘झूम फॅटिग’ या पैलूवर जोर दिला जो जवळजवळ प्रत्येक वयोगटातील व्यक्तींमध्ये एक सामान्य सिंड्रोम आहे परंतु त्याचा मुख्यतः विकसनशील वयावर परिणाम होतो. या सत्राचा समारोप करताना त्यांनी सांगितले की एखाद्याने बदल सहजपणे स्वीकारण्यास शिकले पाहिजे आणि विद्यार्थ्यांसाठी ‘पुनर्वसन प्रक्रिया’ म्हणून साथीच्या आजारानंतरच्या शालेय शिक्षणाच्या दृष्टीकोनातून स्वतःला झोकून दिले पाहिजे.
शेवटी, या विषयावर बोलताना, डॉ. स्वाती धर्माधिकारी यांनी महामारीनंतरचा शिक्षण व्यवस्थेवर होणारा परिणाम, शाळा गळती, शिकण्याचे परिणाम, शिक्षकांच्या बदलत्या भूमिका, खाजगी शाळांची शाश्वती आणि अशा प्रकारच्या उद्भवणाऱ्या समस्यांवर उपाय अशा विविध पैलूंचा समावेश केला. सत्राचा समारोप करताना त्या म्हणाल्या की प्रवासाचा अजून खूप लांबचा पल्ला गाठायचा आहे जो आपल्या सर्वांच्या एकत्रितपणाने गाठला जाऊ शकतो.
चर्चासत्राचा सारांश डॉ. शिल्पा पुराणिक यांनी दिला, त्यानंतर प्रश्नोत्तरांचे सत्र आणि विषयावरील प्रश्नांवर चर्चा करण्यात आली. यावेळी अध्यक्षांच्या हस्ते प्रशस्तीपत्र देण्यात आले. परिसंवादाचे सूत्रसंचालन संकल्प मेधा आणि मारिया फ्रान्सिस यांनी केले. उषा भट्ट यांनी सर्वाचे आभार मानले व राष्ट्रगीताने कार्यक्रमाची सांगता झाली. कल्याणी वराडपांडे, मंजुषा मेश्राम, प्रीत बेलानी, जीया तोलानी, लुबना काझी, आयोजक समितीचे सदस्य होते व दिनेश मंडपे यांनी तांत्रिक सहकार्य दिले तसेच प्रणव जोल्हे, प्राची शिरसाट, मौलश्री मालवीय, दीपांकर भोजने हे TCSW चे विद्यार्थी स्वयंसेवक म्हणून उपस्थित होते.
